Czy wiesz, że najprostszym sposobem na poprawę brzmienia Twoich skrzypiec, altówki, wiolonczeli lub kontrabasu jest zmiana strun. Ale czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, jak dokładnie wpływają struny na brzmienie Twoich skrzypiec? I dlaczego tak istotny jest materiał, z którego są one wykonane?
Z jakich materiałów wykonane są struny do skrzypiec, altówki czy wiolonczeli?
Historycznie rzecz biorąc, kiedyś struny były wykonywane z jelit zwierzęcych, które zresztą nadal są używane. Jednak obecnie większość strun do instrumentów smyczkowych jest wykonywana z rdzeni syntetycznych lub stalowych. Producenci stosują również zewnętrzne metalowe owijki, aby zmienić jakość dźwięku struny. Zmiany są subtelne, ale zauważalne dla wymagających graczy. Materiały owijek obejmują nikiel, stal chromową, tytan, złoto i inne rodzaje metalu.
Materiały rdzenia struny
Rdzeń jest tym, co nadaje strunie charakterystyczne brzmienie.
Rdzeń organiczny (jelitowy)
Jelit jako strun używano już 6,000 lat temu w starożytnym Egipcie. Struny jelitowe są zazwyczaj wykonane z jelit owczych i były standardowym materiałem do połowy XX w. Niektórzy gracze nadal preferują struny jelitowe, ale w większości zostały one wycofane na rzecz strun stalowych i z rdzeniem syntetycznym.
Struny jelitowe posiadają bogate, ciepłe brzmienie wypełnione złożonymi podtekstami. Mają jednak wolniejszą reakcję niż większość innych strun, co wymaga większej precyzji i finezji podczas gry. Ich napięcie jest również niższe i wymagają częstszego strojenia. A ponieważ są organiczne, są podatne na zmiany temperatury i pogody, nawet takie jak gra na świeżym powietrzu, czy wchodzenie pod gorące światła sceniczne.
Rdzeń stalowy
Struny z rdzeniem stalowym zyskały popularność na początku XX w. Ogólnie rzecz biorąc, struny stalowe mają szybką odpowiedź, dłuższą żywotność i lepszą stabilność stroju niż struny jelitowe czy nylonowe. Występują w jednym z dwóch podstawowych typów:
- Solid Steel Core (Lity stalowy rdzeń) – pierwsze wyprodukowane struny ze stalowym rdzeniem. Dają one czyste, bezpośrednie brzmienie, genialne i łatwe do uzyskania. Struny z litym rdzeniem stalowym są świetne dla początkujących skrzypków, ponieważ bardzo dobrze trzymają strój i łatwo reagują. Są również popularne wśród skrzypków, którzy chcą mieć jaśniejszy i bardziej bezpośredni dźwięk.
- Stranded Steel Core (Spleciony stalowy rdzeń) – producenci wytwarzają te struny poprzez nawinięcie kilku stalowych pasm razem, jak linę. Dzięki takiemu splotowi struny zapewniają więcej ciepła i szerszy wachlarz barw niż struny z litej stali. Struny takie są szczególnie preferowane przez altowiolistów i wiolonczelistów i często są domyślnymi strunami w instrumentach uczniowskich.
Rdzeń syntetyczny
Struny z rdzeniem syntetycznym są stosunkowo nowym typem strun. Po raz pierwszy pojawiły się na rynku w 1970, kiedy to Thomastik-Infeld wypuścił legendarne już struny Dominant, w których rdzeniem jest perlon (rodzaj nylonu). Od tego czasu syntetyki stały się strunami wybieranymi przez wielu graczy, dzięki szerokiej ofercie Thomastika i innych producentów.
Perlon i inne syntetyczne rdzenie oferują najlepsze cechy gry strun jelitowych bez ich wad. Struny syntetyczne wytwarzają bogaty, “jelitowy ton”, który jest znacznie cieplejszy i bardziej skupiony. Są również o wiele bardziej stabilne, więc dłużej utrzymują swoje strojenie, nie poddając się zmianom pogody czy temperatury.
Podczas gdy nylon i perlon były jednymi z pierwszych materiałów stosowanych w strunach z rdzeniem syntetycznym, z wielkim sukcesem opracowano także inne typy rdzeni. Są one czasami nazywane strunami “kompozytowymi” lub “wielowłóknowymi”, i łączą one w sobie różne materiały, aby stworzyć bardziej złożone i wyrafinowane kolory tonów.
Materiały do owijki struny
Zewnętrzne owijki na strunach nie tylko chronią rdzeń struny, ale również mają subtelny wpływ na jej brzmienie. Producenci używają różnych materiałów, aby dostosować brzmienie, dając graczom więcej opcji konfiguracji. Sprytnie wykorzystują również określone stopy, aby wzmacniać lub przeciwdziałać naturalnym tendencjom brzmienia rdzenia strun. Lżejsze stopy rozjaśniają dźwięk i zwiększają reakcję. Lekkie materiały na owijki to: nikiel, stal chromowa, aluminium i tytan.
Cięższe owijki, które obejmują materiały takie jak srebro, platyna, wolfram i złoto. Oferują one więcej ciepła i lepszą projekcję. Jednym z powszechnych zastosowań jest temperowanie jasności strun E skrzypiec, dlatego często można spotkać zestawy strun z innym typem struny E.
Czy powinno się mieszać i dopasowywać rodzaje strun?
Idealnie byłoby, gdybyś nie zauważył żadnych nagłych zmian tonu podczas smyczkowania z jednej struny na drugą. W większości przypadków zestaw identycznych strun zapewni spójny dźwięk w całym zakresie instrumentu. Jednak niektórzy gracze preferują brzmienie, które uzyskują poprzez mieszanie i dopasowywanie różnych rodzajów strun.
I tak, skrzypkowie często używają pasujących strun dla dolnych trzech strun, ale zmieniają strunę E, aby stłumić jej szorstkość. Podobnie jak skrzypkowie, altowiolistki często wymieniają górną strunę A. To pomaga złagodzić jasność na wysokich tonach i wydobywa naturalne ciepło altówki. Inni idą o krok dalej i wymieniają struny D i A. Wiolonczeliści są najbardziej skłonni do mieszania i dopasowywania swoich strun. Najczęstsza konfiguracja wykorzystuje wolframowe struny C i G z strunami stalowymi D i A.
Jak wybrać odpowiednie struny do skrzypiec?
Ostatecznie, struny, które wybierzesz, sprowadzają się do Twoich osobistych preferencji. Zastanów się, jakiego rodzaju dźwięku szukasz i jakie są naturalne tendencje Twojego instrumentu. Następnie poświęć trochę czasu na eksperymentowanie z różnymi strunami lub porozmawiaj z innymi muzykami, aby uzyskać ich rekomendacje.
